جایگاه مفهوم فضای حیاتی در استراتژی ژئوپلیتیک عراق عصر صدام

Authors

مراد کاویانی‏

abstract

برآورد قدرت ملی از سوی حاکمان و نخبگان سیاسی در شرایط کنونی و ترسیم وضعیت مطلوب در آینده، آنان را به تدوین استراتژی ژئوپلیتیک تشویق می‏کند. تدوین استراتژی‏ها در پیوند با دیگر قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای و همچنین فرصت‏ها و محدودیت‏های قدرت‏کاه یا قدرت‏افزا قرار دارد. از این رو، نظام‏های سیاسی می کوشند از طریق تصرف یا نفوذ در سرزمین‏هایی که می‏تواند مکمل ژئوپلیتیک آنها باشد به رفع محدودیت‏های (سرزمینی و منابع) بپردازند. مفهوم لبنسروم[1] (فضای حیاتی) یا فضای حیاتی ناظر بر چنین سیاست مداخله‏گرایانه‏ای است که در طی جنگ جهانی دوم توسط نازیسم در آلمان برای پیشروی در اروپای شرقی، اساس سیاست خارجی آن کشور قرار گرفت. این مقاله به تشریح همانندی‏های سیاست تهاجمی حزب بعث در زمان صدام به ایران می‏پردازد و بر این باور است که تنگنای ژئواستراتژیک عراق در عدم دسترسی آسان به آ‏ب‏های آزاد باعث شده حاکمان بغداد فضایی حیاتی خود را در حاکمیت انحصاری بر اروندرود و دسترسی به آب‏های آزاد از طریق خلیج فارس تعریف کنند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ژئوپلیتیک و استراتژی جنگ طلبانه عراق

چکیده کشورها برای حفظ و توسعه ی قدرت ملی و نیز دست یابی به اهداف تعیین شده ی خود، به اقداماتی چون تدوین استراتژی ژئوپلیتیکی در پیوند با دیگر قدرت های منطقه یی و فرامنطقه یی و همچنین فرصت ها و محدودیت های قدرت کاه یا قدرت افزا می پردازند. از این رو، نظام های سیاسی کوشیده اند تا از طریق تصرف یا نفوذ در سرزمین هایی که می توانند مکمل ژئوپلیتیک باشند، تنگناهای ژئوپلیتیکی (محدودیت سرزمین و منابع) خود...

full text

ژئوپلیتیک جدید عراق بعد از سقوط صدام و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران

عراق به صورت سنتی یکی از کشورهای تأثیرگذار در زمینه ایجاد امنیت یا بی ثباتی در منطقه خلیج فارس بوده است . عراق جدید با نظام سیاسی دموکراتیک و سیاست خارجی متفاوت نسبت به گذشته خود ، واقعیت نوینی در سطح خلیج فارس ایجاد کرده است . عراق جدید واجد تحولاتی است که تغییر در ساختار قدرت و هویت آن باعث دگرگونی هایی در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران خاورمیانه ای شده است . حضور شیعیان و اکراد در ساخت قدرت...

افزایش ابزارها در جنگ ایران و عراق: ناسازگاری عناصر استراتژی صدام

مقاله حاضر پایان نامه ای است که به وسیلة دو نفر سرهنگ دوم به راهنمایی دکتر روی استفورد[1]  و سرهنگ جان زیلینسکی[2] در دانشگاه دفاع ملی امریکا تهیه شده است. هر چند درج این مقاله به معنای تأیید تمام مطالب آن از سوی فصلنامه نگین ایران نیست، اما آگاهی از دیدگاه های ناظران و کارشناسان نظامی خارجی، جدا از برداشت های هنجاری شان می تواند دانش ما را نسبت به جنگ ایران و عراق و روش های مختلف مطالعه آن و ه...

full text

ایران و عراق نوین از منظر استراتژی ژئوپلیتیک (فرصت ها و چالش ها)

جموری اسلامی ایران در فضای پیرامونیِ نزدیکِ خود با رکوردهایی هم‌چون؛ پرشماری همسایگان، تنوع حوزه‌های ژئوپلیتیک، کشورهای ناهمگن قومی و زبانی، بیشینه‌ی تولید و تجارت مواد مخدر و کنش‌های تروریستی مواجه است. در این میان عراق کشوری است که از طرفی جزئی از حوزه ژئوپلیتیکِ خاورمیانه عربی قلمداد می‌گردد و از دیگر سو از ناهمگن‌ترین کشورهایِ قومی و زبانی است. اقدامات جنگ‌افروزانه‌ی مقامات سابق عراق، تداوم بی‌...

full text

چالش های دموکراسی در عراق پس از سقوط صدام

مجید نوید-دکتر اسماعیل شفیعی-مریم عابدینی عراق یکی از مهمترین کشورهای منطقه خاورمیانه و همسایه غربی جمهوری اسلامی ایران است. نقشه سیاسی عراق نشان می دهد که این کشور بدلیل موقعیت جغرافیایی، فرهنگی و سایر شرایط خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مقاله به بـررسى چـالش‌هاى دمـوکراسى‌ در عراق مى‌پردازد. جامعة عراق، با توجه به آن که به تازگی از بند دیکتاتوری و خفقان رهانیده شده است و به سمت دموکر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه تخصصی جنگ ایران و عراق

Publisher: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ISSN

volume 8

issue 32 2010

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023